Wie Finland zegt, zegt Finse sauna. Er zijn in Finland maar liefst 3 miljoen sauna’s. Met een totale populatie van 5 miljoen Finnen betekent dit dat zowat elk gezin één of meerdere sauna’s bezit en dat er in Finland genoeg sauna’s zijn zodat de hele bevolking op hetzelfde moment in de sauna kan. Er zijn ook heel wat openbare sauna’s en de meeste vakantiewoningen beschikken er ook over een sauna. Ga je eten bij Finnen thuis, dan staat de sauna gegarandeerd ook aan. Ze zeggen wel eens dat alle appartementsgebouwen die gebouwd zijn na 1970 een sauna hebben.
Wie regelmatig in de sauna gaat zou minder snel ziek worden. Het zou goed zijn voor je cardiovasculaire systeem, voor je huid en voor je gewrichten. Ik kwam inderdaad helemaal relax uit Centraal-Finland terug. Deze regio is ook wel gekend als de Sauna Regio! Vandaag duik ik met plezier even in de geschiedenis en tradities van de Finse sauna.
Finse saunatradities
Er is geen vast programma in de sauna. Er zijn geen bepaalde tijden dat je maximum in een sauna mag of moet. Het enige wat moet is douchen voor je in de sauna gaat. In de meeste privé-sauna’s ga je naakt maar in Finland is het in publieke sauna’s gebruikelijk dat je zwemkledij aanhoudt of je een handdoek rond je doet (in tegenstelling tot Zweden waar je de publieke sauna’s doorgaans zonder zwemkledij zijn). Een verkoudheid zou in principe geen kwaad kunnen maar als je koorts hebt dan is de sauna een no go!
Neem je tijd
Neem je tijd voor de sauna. Je gaat in de sauna zo lang je wil. Wil je het niet te warm, kies dan voor één van de laagste zitplaatsen. Mag het warmer? Klim dan naar de bovenste plank van de sauna of giet wat extra water op. Je kan in de sauna blijven zolang je het fijn vindt. Geen zin meer of krijg je het te warm, dan ga je er even uit om af te koelen. Afkoelen kan met een koude douche of zelfs door in de sneeuw te rollen. Daarna kan je terug in de sauna als je dat wil. Je kan zoveel in en uit de sauna gaan als je zelf wil. Het is belangrijk daarbij goed naar je lichaam te luisteren en veel water te drinken. Neem gerust een beker of een flesje mee in de sauna! Na je laatste saunabeurt neem je nog een verkwikkende douche en drink je nog zeker een halve liter water.
Je ziet dat wij een wollen muts op hadden. Dit is om het hoofd koel te houden en zorgt ervoor dat je langer in de sauna kan blijven zitten. In een andere sauna kregen we ook een soort scrub om op ons lichaam te smeren in de sauna. Je kan dit zelf maken met zout, honing, kaneel, kardemom, koffie,… Let wel op bij het opsmeren dat je de ruimte rond je ogen goed vrijhoudt. De honing gaat in de sauna namelijk smelten en zou in je ogen kunnen lopen.
Löyly
Dit moeilijk uitspreekbaar Fins woord is eigenlijk de geest van de sauna. Het staat symbool voor het opgieten van het water waarmee de temperatuur in de sauna geregeld wordt. Het woord duikt voor het eerst op in 1548, in een vertaling van het Oude Testament door Mikael Agricola.
Whisking
Met gedroogde takken van dennen en berk (die je eerst in een emmer water onderdompelt) kan je zachtjes, of voor de liefhebbers wat harder, op elkaar slaan. Bij gebrek aan een whisker kan je jezelf ook slaan met deze bundel. Ik vond het wat kriebelen maar het zou goed zijn voor de bloedsomloop en ontspannend werken. Het zou ook goed zijn om je huid te reinigen.
Wij kregen een professionele whisker die ook saunaliederen zong tijdens het ritueel. Meer Fins kan volgens mij niet!
Sauna snacks
Geen Finse sauna zonder sauna snacks. We kregen kleine (nou ja, we kregen zoveel dat het voor mij wel een volledig avondmaal leek) snacks om na de sauna van te genieten: toastjes met verschillende spreads, taco’s met lekkere dipsausjes, bruschetta’s, sandwiches met gravad lax…
Finse sauna bij feest(dagen)
Wist je dat de Finnen ook speciale saunarituelen hebben voor de bruid? Een Fins vrijgezellenfeest speelt zich vaak af in de sauna. Niet wie het boeket vangt maar wie als volgende op de plek waar de toekomstige bruid in de sauna zat, gaat zitten, zal als volgende in het huwelijk treden.
Ook met kerst staat de sauna centraal. De sauna opent die dag extra vroeg en is helemaal in kerstthema aangekleed. De Finnen starten het kerstfeest met een uitgebreide saunasessie.
De verschillende soorten sauna
Traditional smoke sauna
De smoke sauna maakt deel van het Fins erfgoed. Smoke sauna’s hebben geen schoorsteen waardoor de rook zich door de sauna verspreidt en door de verluchtingsgaten naar buiten gaat. Als de stenen warm genoeg zijn en het vuur uit is, kan je water over de stenen gooien en is de sauna opgestart. De stenen verspreiden een milde warmte en veel Finnen vinden dit de meest aangename saunabeurt.
Moderne elektrische sauna
Dit is het soort sauna die je het meest tegenkomt. Het is de sauna zoals we ze hier ook kennen. Er komt geen vuur aan te pas maar de temperatuur wordt bereikt door een elektrisch kacheltje. De meeste Finnen hebben thuis een gewone elektrische sauna.
Authentieke tent sauna
Een tent sauna kan een tijdelijke sauna zijn. Het voordeel van deze Finse sauna is dat de sauna makkelijk verplaatst kan worden. Het is een zuurstofrijke sauna. Persoonlijk vond ik het snel koud in deze sauna.
TIP: Deze verschillende sauna’s kan je naar believen uitproberen tijdens The Northern Lights Sauna Trail in Revontuli. Ze hebben er alle sauna’s, voorzien whisking rituelen en beschikken over een outdoor hot tub. Ben je er tijdens de winter dan is ook het gat in het ijs klaar voor wie het ice dipping eens wil uitproberen.Bovendien kan je er in pittoreske chalets/vakantiewoningen overnachten.
Andere sauna’s
De ‘earth sauna’ was de eerste sauna: een put in de grond waar doeken over gespannen werden. Tegenwoordig gaat het om halfondergrondse gebouwen.
De ijssauna zou een speciale belevins zijn. De sauna is uit ijsblokken gebouwd. Het vuur gaat telkens maar voor 10-15 minuten aan. De hoge luchtvochtigheid zou ervoor zorgen dat je huid dagenlang glimt.
Na de sauna
Ice dipping
Ik ben nu al een paar keer in het ijswater gesprongen en ik weet dus wat me te wachten staat. Het is ook omdat ik het al een paar keer gedaan heb dat ik er zo enthousiast over ben. Het is een beetje zoals gaan lopen. Op voorhand heb je er niet zo veel zin in en je moet jezelf echt de deur uit duwen maar achteraf voel je je zo onoverwinnelijk dat dit het elke keer de moeite waard maakt.
Naast de sauna, aan het bruggetje was er een gat gemaakt in het ijs. Buitentemperatuur: ongeveer min 10 graden. Tip: hou een droge badjas of handdoek klaar voor als je uit het water komt en doe iets aan je voeten. Het werkt het beste als er wat groepsdruk is. Liefst ook iemand die het al gedaan heeft of iemand die het echt graag wil proberen, dat helpt om de rest te overtuigen.
Ik ga via het trapje in het water maar doe dit vrij snel. Traag in het water stappen heeft weinig zin. Het zorgt er alleen voor dat je voeten langer in het water zitten en dus al snel te koud krijgen. Het koude water zet je longen in elk geval open. En na het ijszwemmen kan je terug opwarmen in de sauna!
Rollen in de sneeuw
Het rollen in de sneeuw stond hoog op mijn verlanglijstje. Noem me gek maar ik wou ervaren hoe dit is. Geen betere plek om dit uit te proberen dan in het land van het sneeuwrollen: Finland. Uiteindelijk rolde ik tweemaal in de sneeuw. De eerste keer vond ik geen mede-sneeuwrollers maar boden ze wel aan om het even te filmen. De tweede keer kreeg ik heel de groep zo enthousiast om te rollen in de sneeuw.
Waar het ice dipping je longen even openzet en je achteraf een onoverwinnelijk gevoel krijgt is de sensatie vrij instant en beperkt. Bij het sneeuwrollen had ik niet dat ‘Auhw’-gevoel. Het eerste moment voel je niets maar als snel voelt het alsof je huid in brand staat. Dit gevoel houdt langer aan dan bij het ice dipping. Ook een sensatie maar anders dan bij het ice dipping. Je moet beide dus echt eens proberen ;-)
Hot tub
Stel je voor: een Finse winternacht met temperaturen ver onder nul. We zitten gezellig met een drankje in de outdoor hot tub. Plots dartelen witte sneeuwvlokjes naar beneden. Het leek wel een sprookje! Het was zeker een moment dat we ons nog lang zullen herinneren! We zaten precies midden in een Disney-film.
Heel deze Finse sauna-ervaring zorgt er ook voor dat je erg snel close wordt. Enkele uren voor we samen in deze jacuzzi doken, kende ik mijn medebloggers nog niet. We zijn nu enkele weken later en ik weet zeker dat hier levenslange vriendschappen zijn ontstaan! Hartjes voor de Finse sauna <3
Met dank aan Visit Central Finland en Nordic Bloggers Experience Finland.
