Waarom ik me thuis voel in Zweden

Sorry, ik hou zelf niet zo van die clickbait-titels en nu doe ik het zelf. Maar ik kon geen andere titel bedenken dan ‘Waarom ik me thuis voel in Zweden’. Ik schreef deze blogpost een paar weken geleden. Wie me volgt op sociale media weet dat ik nu in mijn geliefde Stockholm ben en dat ik daar keihard naar uitgekeken heb. Of de liefde ook deze keer zo groot is, zal ik je volgende week weten te vertellen :-)

Zweden stond jarenlang bovenaan mijn verlanglijstje. Toch zou het pas vorig jaar zijn dat ik voor het eerst in Stockholm kwam. Het was geen liefde op het eerste gezicht. Rond het station waren werken bezig en ik kreeg die eerste uren geen vat op de stad. Ik had ook helemaal geen tijd gehad om mijn citytrip voor te bereiden. Ik wist enkel dat ik naar het ABBA-museum en het Vasamuseum wou gaan. Ik was vol (werk)stress vertrokken en dat wreekte zich de eerste uren in Stockholm.

Gelukkig maakte ik al snel een klik en plots, toen ik langs het water slenterde, overviel me een overweldigend gevoel van rust. Ik kan me dat gevoel nog steeds voor de geest halen, zo sterk was het. Het voelde als thuiskomen. Achteraf gezien zou deze citytrip op veel vlakken een nieuw begin inluiden.
Veel wist ik niet over Zweden. Ik kende ABBA en Roxette. En als verbouwer-met-een-krap-budget had ik de praktische meubeltjes van Ikea leren appreciëren. Het afgelopen jaar verdiepte ik me niet alleen in de Zweedse taal maar ook in de Zweedse cultuur. Herken je dat, die ene jeansbroek die je in de winkel past en die meteen goed zit? Awel, zo voelt het voor mij met Sverige. It fits me. Trouwe lezers weten dat ik ondertussen met een niche website over Zweden begon.

Waarom ik me thuis voel in Zweden?

De taal

Ik hou van de klanken. Lange tijd stond ‘Zweeds leren’ op mijn bucket list. Ge weet dat ik daar ondertussen actie ondernomen heb. Hoewel ik al veel versta en al zowat alles kan zeggen wat ik wil, wil ik het graag nog beter en vlotter kunnen. Practice makes perfect, zeggen ze. Dus wil ik veel naar Zweden reizen want waar kan je een taal beter leren dan ter plekke? ;-)

Het buitenleven

Ja, die donkere winters… Eerst dit: in het zuiden van Zweden is het niet veel sneller donker dan hier. Zweden is erg uitgestrekt. Je vindt in deze blogpost dus best wat veralgemeningen, clichés en andere gemiddelden waar de uitzonderingen de regel bevestigen. Mijn excuses daarvoor. Terug naar die donkere winters. Als tegengif gaan de Zweden als het licht is zoveel mogelijk naar buiten om te bewegen. In de wintermaanden maken ze gebruik van dat beetje daglicht om buitenactiviteiten te doen, na zonsondergang maken ze het knus en gezellig binnen met kaarsjes.

De terugkeer van de lente wordt er uitgebreid gevierd: met lange wandelingen, terrasjes en zelfs een heuse feestdag: Walpurgisnacht. Dit feest gaat door op 30 april. Ze steken grote vuren aan en zingen liedjes om de lente te vieren.

Na 7 jaar pendelen en dus vaak in den donker vertrekken en pas terug thuis komen als het alweer donker is, voelt het nu alsof het lente is! Ik profiteer echt van elke gelegenheid om naar buiten te trekken. Genieten als het mooi weer is en wat meer werken als het regent, dat is voortaan het plan :-) En kaarsjes aansteken om de charme van de winter volledig uit te spelen.

In Zweden draag je trouwens nooit schoenen binnen. In de winter vind ik dat ergens normaal: anders is het binnen meteen een boeltje met alle smeltende sneeuw. Maar ze doen het dus het hele jaar door. Iets om niet te vergeten als je bij Zweden thuis uitgenodigd wordt voor een feestje. Die high heels blijven aan de deur staan! Je kan dus maar beter sokken zonder gaten aantrekken ;-)
Sinds ik een poetsdame heb en liefst zelf zo weinig mogelijk stofzuig en dweil, laat ik mijn schoenen ook in de gang staan. Vroeger vond ik dat nochtans raar, dat je bij veel mensen binnen geen schoenen mag dragen. Ondertussen heb ik er de voordelen wel van gezien :-)

Scandinavisch design

Geen dure design meubels in mijn huisje. Hoewel ik dat misschien wel zou willen. De portemonnee laat het niet toe. Of moet ik zeggen: heeft andere prioriteiten? Maar ik zie het wel graag, dat strakke, ietwat koele, minimalistische dat zo typisch is voor het Zweedse (Scandinavische) design.

Idem voor de kledij: ik ben nooit fan geweest van drukke motieven. Zwart is eigenlijk al jaren mijn kleur. Gelukkig ben ik een wintertype en mag ik zwart dragen :-) Ik doe verder van minimalistische garderobe. Ik kies tegenwoordig ook steeds vaker voor comfortabel en casual maar zoals je in Stockholm zo vaak ziet, een jurkje met nylons en daar dan sportschoenen onder? Sorry, dat gaat me een stap te ver!

Fika!

Nej, ik lust geen koffie maar ben wel volledig gewonnen voor het idee van een fika. Eén of twee keer per dag nemen de Zweden een koffiepauze om bij te praten. Liefst met wat lekkers (zoets) erbij. En je mag ook wat anders nemen dan koffie maar je zal wellicht een vreemde blik krijgen als je geen koffie drinkt. Fika met kladdkaka? Laat maar komen!

Op café, restaurant,… gaan de Zweden elk hun eigen deel betalen. Iets waar ik me helemaal in kan vinden. Dat ongemakkelijke moment op restaurant als de rekening komt, hebben ze in Zweden niet want elk betaalt zijn deel. Geen gedoe met kleingeld want ze hebben er handige apps waarmee je makkelijk geld naar elkaar kan overschrijven. Je kan er zowat overal elektronisch betalen. Ook op date betaalt elk voor zich – gendergelijkheid ten top.
Hier hebben we nogal de gewoonte van rondjes te geven. Allemaal gezellig en al maar als jij de hele avond op watertjes doet en de rest van het gezelschap biertjes bingedrinkt of dure cocktails achterover slaat is het evenwicht snel zoek.

Wist je trouwens dat de Zweden feestdagen naar eten noemen? Je hebt de semla, ze vieren wafeldag, hebben een kreeftenfestival in augustus,…

Nu we het toch over eten hebben… Er zijn ook wel een paar Zweedse dinges die me niks zeggen.  In de Zweedse keuken gebruiken ze vaak haring. Niet slecht maar haring is voor mij na al die jaren nog altijd zeehondenvoer ;-) En lakrits, de drop waar de Zweden zo gek op zijn en zelfs als ijscrème-smaak hebben, krijg ik echt niet binnen!
Note to self: goed de ingrediëntenlijst bekijken als je een zakje snoep koopt ;-)

Werkdagen van 6 uur

Tja, what can I say? Werkdagen van 6 uur, willen we dat niet allemaal? Sinds ik het boek ‘The Four Hour Workweek’ heb gelezen probeer ik efficiënter te werken zodat ik sneller gedaan heb. Da’s als freelancer natuurlijk gemakkelijker dan als werknemer. Maar meer nog dan die 6 uur is het vooral de attitude van je collega’s: ze kijken niet vreemd op als je rond 16u al vertrekt om bijvoorbeeld de kinderen van school te halen. Of als je op vrijdag wat vroeger stopt om naar je zomerhuisje te gaan. Laat blijven werken, ’s avonds laat nog mailtjes versturen,… In Zweden zijn dit geen statussymbolen. Het zegt weinig over je productiviteit. Dat ze ginder gemiddeld genomen gelukkiger zijn en minder ziektedagen optekenen zegt veel meer :)

De Scandinaviërs zijn vaak hun tijd vooruit dus laat ons hopen dat die werkdagen van 6 uur ook naar hier komen overwaaien. Idem voor hun mobiele telefonie-abonnementen trouwens! Data-abonnementen van 20 Gb zijn daar heel normaal en dat voor heel gewone prijzen! Scandinavië is niet altijd en voor alles duur :-)

In de rij

Net als de Britten gaan ook de Zweden netjes in de rij staan wachten tot het hun beurt is. Ook al heb ik niet altijd even veel geduld, ik vind dat wel netjes. Net zoals ik altijd rechts op de roltrap ga staan zodat wie meer haast heeft, links kan passeren. En net zoals ik me in de Colruyt kan ergeren aan mensen die de pijltjes niet volgen, erger ik me ook aan roltrapblokkeerders.

Nog zo’n eigenaardigheidje: de meeste Zweden komen altijd op tijd. Het is een vorm van respect voor de ander. Hier zou ik het wel moeilijk mee hebben. Meestal plan ik om op tijd te zijn maar vaak schat ik de tijd verkeerd in waardoor ik ofwel te laat ben, ofwel veel te vroeg ben en dus ondertussen nog maar iets anders ga doen waardoor ik alsnog te laat ben. Een werkpuntje.

Groen

Deze tussentitel slaat niet op de gigantische oppervlakten natuur. Het zou kunnen. Maar zelf heb ik het meer voor de steden, die trouwens ook erg groen zijn. Met ‘groen’ bedoel ik dat de Zweden beseffen dat het milieu belangrijk is en dat ze dit zo goed mogelijk moeten beschermen. Recycleren is er heel goed ingeburgerd en ook bij bedrijven is duurzaamheid goed ingeburgerd. Ook de Zweedse koning denkt milieubewust. Hij pleitte er enkele maanden geleden nog voor om geen bad meer te installeren in nieuwbouwwoningen. Met een douche verspil je namelijk minder drinkwater dan met een bad.
Hoera ook voor het aanbod vegetarische producten in de supermarkt, de vegetarische gerechten op de menu’s in de restaurants tot zelfs hamburgerketens die maar liefst 5 verschillende soorten vegetarische burgers aanbieden (Ja, Maxburgare!).

Personal space

Ook al vergt mijn job vaak small talk, ik ben daar eigenlijk niet zo’n fan van. Zeker niet in mijn vrije tijd. Het is niet omdat we toevallig ergens samen moeten wachten, dat je me ook per se moet aanspreken. Niet nodig om die ‘awkward silences’ te gaan opvullen.
Ik vind dat gereserveerde imago van de Zweden prima! Alleen moet ik toegeven dat ik nu ik Zweeds aan het leren ben en net vaak wil oefenen, zou willen dat ze misschien iets toegankelijker zouden zijn. Eens ze je kennen zijn de Zweden trouwens bijzonder hartelijke mensen!

Wat doe je als je iemand ontmoet in Vlaanderen? Een hand? Een kus? Drie kussen? Ik vind dat altijd een moeilijke, zeker in internationaal gezelschap. Zo is er een Franse kennis in een groepje waar we de gewoonte hebben één kus te geven als we elkaar ontmoeten. Maar hij als Fransman gaat voor 2 terwijl wij in België dan eigenlijk al aan 3 denken (zoals bij felicitaties) en hij dan meteen voor een vierde gaat. Huh, verwarrend much?! Voor mij hoeft al dat gekus niet. Ik gooi meestal luchtkusjes zoals de Amerikaanse jetset :-) In Zweden is het allemaal wat makkelijker: ontmoet je iemand voor de eerste keer geef je een hand. Vrienden (of eigenlijk zowat iedereen die je eerder al eens ontmoet hebt) krijgen een stevige knuffel, geen gekus!

Popmuziek!

Ik herinner me nog de windmachine van Carola op het Eurovisiesongfestival toen ze Invincible zong. In 2004 was Lena Phillipsson met ‘It Hurts’ één van mijn favorieten. En uiteraard herinner ik me ook nog alle Zweedse winnaars van de afgelopen jaren: Charlotte Nilsson (nu Charlotte Perelli), Loreen en Måns Zelmerlöw. En was er in de jaren ’70 ook geen Zweedse groep die won en achteraf wereldwijde successen had?

Mijn favoriete liedjes uit deze zangwedstrijd bleken vaak uit het Noorden te komen. En de Melodifestivalen-lijst op Spotify staat hier ook vaak op. Beste VRT, ik wil ook zo’n Melodifestivalen in België! Een echte show met acts van de presentatoren en met een showballet. De helft van de Zweden kijkt ernaar! En ik ook :-) Het Eurovisiesongfestival leeft duidelijk in Zweden!

Maar Zweden heeft meer te bieden dan Eurovisie-schlagers. Als prille tiener luisterde ik uren naar Roxette. En wie kent The Cardigans, Neneh Cherry, Eagly Eye Cherry,… nog? Allemaal Zweeds! Ook achter de schermen zit vaak een Zweedse producer of songwriter.

Gendergelijkheid

De gelijkheid tussen man en vrouw is er één van de vanzelfsprekendheden en uit zich op allerlei vlakken: van het vrijwel afwezig zijn van seksistische grappen tot het heel normaal vinden van vaderschapsverlof. De loonkloof tussen mannen en vrouwen is er heel wat kleiner dan bij ons en vrouwen stoten vaker door tot topposities binnen bedrijven.

Zou jij in Zweden kunnen wonen? Heb jij ook zo’n klik met een ander land of een andere cultuur?