Alle tips en info over Wondere Onderwaterwereld

Kaviaar, het zwarte goud

Posted in Eten & drinken, Party Time! by

Met de eindejaarsfeesten mag het al eens wat meer zijn. Ik herinner me nog een oudejaarsavond als kind toen er een klein metalen doosje op tafel stond en we die zwarte bolletjes op een toastje deden. Het voelde heel exclusief want kaviaar was chique, zeiden de volwassenen. Ik herinner me nog dat het best zout was, dat we er maar een heel klein beetje van op ons toastje mochten doen en dat die bolletjes in je mond een speciaal gevoel gaven. Toch zijn de keren dat ik ondertussen al echte kaviaar gegeten heb, op een hand te tellen.

Royal Belgian Caviar bezorgde me een blikje voor hun online tasting/persevenement. Het inspireerde me om met oudjaar hapjes met kaviaar te serveren en dit artikel te schrijven.

De steur

Kaviaar is terecht een delicatesse en een luxeproduct. Het duurt jaren voor de kaviaar ‘geoogst’ kan worden. Kaviaar komt van de steur. Het zijn de onbevruchte eitjes van deze vis. De steur is namelijk pas geslachtsrijp als ze tussen de 5 en 25 jaar oud zijn. Ze kunnen 100 jaar oud worden. De grootste steur is de Beluga-steur die ruim 8 meter lang kan worden en zo’n anderhalve ton kan wegen. Zo’n grote steur zou goed zijn voor zo’n 100 kg kaviaar. Wist je dat een steur gemiddeld zo’n 15% van zijn lichaamsgewicht aan kaviaar voortbrengt?

Persoonlijk vind ik de steur een intrigerende vis. In een vorig leven werkte ik in een gekend aquarium in Blankenberge en in het eerste bassin zaten steuren. Ze waren het eerste wat ik zag als ik er ‘s morgens de lichten aan stak en de laatste om me uit te wuiven (bij wijze van spreken hé) als ik ‘s avonds het licht weer uit deed. Er waren altijd mensen die dachten dat het kleine haaitjes waren. Niet dus ;-)

Belgische kaviaar

Oorspronkelijk kwam kaviaar (of ja, toch de steuren) uit de Kaspische zee, het grootste meer van de wereld. Door allerlei redenen ging het visbestand van de steur snel achteruit en sinds 1998 staat de steur op de CITES-lijst voor bedreigde dieren. Wilde kaviaar kan dus niet langer.

Wist je dat er ook Belgische kaviaar is? In 2002 bracht Royal Belgian Caviar, na jaren onderzoek en voorbereiding, de eerste Belgische kaviaar op de markt. Ze kweken de steuren in hun bassins en controleren voortdurend alle parameters.

Hoe eet je kaviaar?

Wil je uitpakken bij je vrienden? Organiseer dan eens een kaviaarproefsessie voor hen! Ik mocht onlangs aansluiten bij een online tasting en leerde veel bij over kaviaar. De kaviaarmeester leerde ons ook hoe je de kaviaar als een kenner kan degusteren.

Bewaar de kaviaar altijd in de koelkast. Het potje open je met een speciaal sleuteltje waarmee je het deksel omhoog kan klikken. Eerlijk, dat ging hier niet zo vlot. De klik hoorde ik al snel maar ik moest redelijk wat kracht zetten om het potje open te krijgen.

Neem een beetje kaviaar met een speciaal lepeltje, leg de kaviaar op de muis van je hand en degusteer. Duw de eitjes met je tong tegen je gehemelte. Neem de tijd om de smaken te proeven en geniet!

Eens open, eet je de kaviaar best zo snel mogelijk op om de kwaliteit niet verloren te laten gaan. Zelfs na enkele uren kan de kaviaar al anders smaken.

Parelmoeren lepeltje

Kaviaar eet je nooit met metalen bestek. Als de viseitjes in contact komen met metaal, verandert de smaak. Kies liever voor een chique parelmoeren lepeltje of desnoods een plastic lepel.

Recept: hapje met kaviaar

Als een van de aperitiefhapjes met de feestdagen serveer ik dit jaar kaviaar aan mijn bubbel. Dat hebben we na zo’n jaar wel verdiend. Kaviaar eet je liefst zo puur mogelijk. Je kan het ook gebruiken als afwerking op een lekker visgerecht. Ik koos voor toastjes waar ik wat zalm, een forelvissalade en dan de kaviaar op deed. Misschien een beetje te veel smaken maar wel erg lekker. Je zou de forelsalade kunnen vervangen door zure room of verse kaas. De zalm kan je eventueel achterwege laten.

Pomme moscovite

Een ander makkelijk receptje waarbij de kaviaar prima tot zijn recht komt is een aardappel uit de oven met als topping wat zure room en dan een lepeltje kaviaar. Heerlijk!

Hoeveel kaviaar voorzie je per persoon?

Reken op max. 30 gram kaviaar per persoon. Je kan een potje van 30 gram ook perfect met meerdere personen delen.

Goedkope kaviaar

Ook de viseitjes van andere vissen worden gegeten. Ik denk bv. aan de lompviseitjes of de zalmeitjes. Er bestaat ook vegetarische kaviaar, gemaakt uit zeewier. Deze vind je o.a. bij Ikea.

Pin for later

Bewaar dit artikel op Pinterest zodat je het later gemakkelijk terugvindt!

Met dank aan Royal Belgian Caviar.

30 december 2020

Leave a comment

Wondere onderwaterwereld: zeevonk

Posted in Life is better at the beach by

Heidi

Het was ergens tussen het Kursaal en het Zeeheldenplein in Oostende dat ik jaren geleden, als lagerschoolkind, het voor het eerst zag: het magische natuurfenomeen zeevonk. Het was niet zo felblauw als je op foto’s soms ziet maar wel duidelijk zichtbaar in de golven.

Vanop de zeedijk zag ik een schijn in de golven. Er was toen nog geen internet om op te zoeken wat ik precies zag maar het bleef me bij. Later leerde ik dat dit zeevonk was. Soms zag ik het jaren niet, wat het des te specialer maakte als het dan wel weer opdook.

Dit jaar (2020 is dan toch nog goed voor iets) blijkt een goed jaar voor zeevonk te zijn. Al eind april kon je deze speciale oplichtende algen spotten. En ook de voorbije week zag ik meermaals (en op verschillende plaatsen aan de kust) zeevonk. De ene keer eerder groen, de andere keer echt neon blauw.

Wat is zeevonk?

Wetenschappelijke benaming: Noctiluca scintillans
Engelse benaming: Sea sparkle
Franse benaming: étincelle de mer

Zeevonk zijn eencelligen (tot 1 mm groot) die in zout water van koelgematigde tot subtropische klimaten voorkomen. Er bestaan ook tropische soorten maar ik hou het in dit artikel op de zeevonk die we aan de Belgische kust kunnen zien.

Als het zeewater warmer wordt, groeien deze algen in sneltempo. Overdag lijkt het een oranjebruine slijmerige massa. ‘s Nachts, als het donker is, lichten de algen op bij beweging (zoals waar de golven omslaan of als je door het water loopt). Ze geven dan een groen tot felblauw licht. Dit fenomeen heet bioluminescentie. Wie meer wil weten over de chemische reactie die het licht veroorzaakt, verwijs ik graag door naar dit uitgebreide artikel. Het is een soort beschermingsmechanisme die de alg voor predators moet beschermen.

De flits die de zeevonk geeft duurt slechts een tiende van een seconde. Door de massa kan je het beter zien en lijkt het licht langer aan te houden. Als er veel zeevonk aanwezig is, weet je niet waar eerst gekeken!

Is zeevonk schadelijk? Op zich is het onschuldig fytoplankton maar bij sterke algengroei, stijgen ook de hoeveelheden ammoniak in het water wat dan wel schadelijk kan zijn voor het leefmilieu en voor de mens huidirritatie en ademhalingsmoeilijkheden kan opleveren.

Wanneer en waar kan je zeevonk zien?

Als het warm genoeg is, dan groeien deze algen massaal en zorgen ze, bij beweging in het water, voor een groen tot felblauw spektakel. Echt bijzonder! Je hebt een portie geluk nodig om het te zien. Er zijn wel wat zaken waar je rekening mee kan houden voor je midden in de nacht naar het strand trekt maar het valt niet echt te voorspellen waar en wanneer de zeevonk zal opduiken.

Zeevonk kan je ruwweg van eind april tot begin september zien. Het is vooral de temperatuur die bepalend is. Is het meerdere dagen na elkaar meer dan 20-25°? Dan is de kans groot dat je zeevonk kan zien. Zeker als het ook nog eens relatief windstil (minder dan 10km/u) is. Bij veel wind of regen ‘zinken’ de algen dieper in zee en kan je het fenomeen dus helaas niet zien. Als de zee weer rustiger is, zullen ze vanzelf weer aan de oppervlakte komen drijven. Zeevonk kan niet zo goed zwemmen. Als het ergens gespot is, blijft het dus vaak langere tijd op dezelfde plaats (bij een rustige zee).

Opgelet, aan de Belgische kust is het verboden te zwemmen als de redders er niet zijn. ‘s Nachts met je voetjes in het water kan maar wees extra voorzichtig! Sinds de zandopspuitingen ligt het strand aan de waterkant er nogal hobbelig bij en op bepaalde plaatsen gaat het plots erg diep!

Zeevonk zien aan de Belgische kust?

Door alle foto’s op sociale media van zeevonk aan de Nederlandse kust, zou je er verkeerdelijk van uit kunnen gaan dat je bij ons aan de Belgische kust minder vaak zeevonk ziet. Ik ga niet zeggen dat ik het elk jaar zie – het blijft een zeldzaam fenomeen en ik zit ook niet elke nacht op het strand – maar je kan het dus zeker ook aan de Belgische kust zien!

Als we wat later op het strand blijven of na een terrasje langs de zeedijk terug naar huis wandelen, hebben we soms spontaan prijs. Kom je doelbewust naar de kust, check dan even het weerbericht. Windstille dagen zijn de beste. Vergeet ook niet de golfhoogte (via kustweerbericht.be of windguru) te checken!

Tip: installeer je voor de zonsondergang al op het strand. De zon zien zakken in zee is ook een prachtig natuurfenomeen!

Zeevonk fotograferen

Zeevonk fotograferen is een ander verhaal. Meestal geniet ik gewoon van het spektakel. Zeker in pre-Instagramtijden kwam het gewoon niet in me op om er foto’s van te (proberen) nemen. Deze week heb ik 2 keer een poging gewaagd. De eerste keer ben ik al vrij snel gestopt. Gisteren toch wat langer geprobeerd en van de ruim 100 foto’s zijn er een paar waar je het fluorblauwe licht kan zien, waarvan een beperkte selectie in dit artikel. Over scherpe foto’s spreken we zelfs niet, haha. Alle tips welkom!

Mijn fototoestel blijkt ook helemaal niet geschikt voor nachtfotografie. Met mijn smartphone had ik nog de beste resultaten. Bijkomend: als je naar het schermpje van je fototoestel of smartphone zit te turen, moeten je ogen zich eerst weer aan de duisternis aanpassen om de zeevonk beter te kunnen zien.

Het volgende op mijn bucket list? Gaan duiken tussen de zeevonk!

Pin for later

21 juni 2020

2 Comments

Wondere onderwaterwereld: de zeester

Posted in Scuba diving by

Heidi

Living by the Sea is ook een beetje op ontdekking gaan onderwater. Als duiker heb je het heerlijke voorrecht om de wondere onderwaterwereld wat beter te leren kennen. 70% van het aardoppervlak bestaat namelijk uit water! Een duiker kan dus meer van onze wereld ontdekken. Ook aan de kustlijn kan je zeediertjes ontdekken. Vandaag vertel ik jullie meer over de zeester.

Zeesterren zijn diertjes. Ze behoren tot de ongewervelde dieren en meer specifiek tot de stekelhuidigen. Er bestaan maar liefst 1900 verschillende soorten. Allemaal leven ze in zout water, van ondiep tot heel diep. Ze zijn geel tot oranje, maar ook paars, blauw en rood komt voor.

Nieuwe arm

Een zeester heeft 5 of meer armen. Aan de onderkant zitten duizenden buisvoetjes. Aan die buisvoetjes zitten zuignapjes waarmee ze zich kunnen verplaatsen. Dat is echt wonderbaarlijk om zien! De snelheid waarmee de gewone zeester zich verplaatst is zo’n 5 à 8 meter per minuut.

Als de zeester (een deel van) zijn arm verliest, kan die gewoon terug aangroeien, zolang het middenlijf onbeschadigd blijft. Als ze aangevallen worden, kunnen ze ook zelf hun arm afstoten. Van zo’n afgestoten arm kan zelfs een hele nieuwe zeester groeien als aan die arm nog een stukje middenlijf zit.

In dat middenlijf zit zijn mond (aan de onderkant) en maag. In het midden bovenaan zit de anus. Ze eten vooral mosselen en andere tweekleppigen. Met hun armen breken ze de mossel open. Daarna stulpen ze hun maag naar buiten, brengen deze in de mossel en eten/verteren zo.

De zonnester heeft 8 tot 14 armen. Deze soort eet geen mosselen maar andere stekelhuidigen.

Het is bij zeesterren bijna onmogelijk om op het zicht te zien of het een mannetje of een vrouwtje is. Ze kunnen 5 tot 10 jaar oud worden. In het Engels worden zowel de namen sea star als star fish gebruikt.

Zeesterren in de Noordzee

Aan onze kust vind je de ‘gewone zeester’. Wist je dat die wel 50 cm groot kan worden? Met wat geluk kan je wel eens eentje aantreffen bij de golfbrekers of in de rotspoeltjes die achterblijven als het laagwater is. Ook als je gaat duiken in Zeeland is de kans groot dat je zeesterren zal aantreffen.

Tropische zeesterren

Ook in warmere wateren vind je zeesterren. Vaak zijn deze kleurrijker. De diertjes op onderstaande foto zag ik tijdens een duikreis naar de Similan eilanden in Thailand (2004).

Pin for later

11 juni 2020

Leave a comment

De zee staat in bloei

Posted in Life is better at the beach by

Heidi

De bloei zit erin. Kustbewoners kennen het natuurfenomeen maar al te goed. Het is elk voorjaar opnieuw te zien aan de kust: schuim dat op en net na winderige dagen op het strand aanspoelt. Geen verontreiniging, neen, de zee staat in bloei!

Nu de dagen weer langer worden, groeit het leven in zee. Ook de algen nemen tussen begin april en juni snel in aantal toe wat leidt tot troebeler zeewater. Voor duikers betekent het tijdelijk minder goede zichtbaarheid. Voor wandelaars op het strand levert de zee die in bloei staat vaak spectaculaire foto’s op.

Wat veroorzaakt het schuim op het strand?

Het schuim is eigenlijk een opgeklopt eiwit. Het is o.a. de afgestorven ééncellige fytoplankton die voor dit schuim zorgt. En dan meer bepaald het gelatineachtige omhulsel dat eiwit bevat. De branding klopt dit dan op tot schuim. Het schuim kan op zich geen kwaad. Hoewel het eigenlijk een natuurverschijnsel is, lijken het broeikaseffect en de toename van nitraten en fosfaten er toch voor te zorgen dat ‘de bloei’ in zee ook tijdens andere periodes van het jaar en in grotere proporties gezien wordt.

Meer lezen over de bloei in zee?

Meer lezen over het leven in en aan zee? Zeehonden aan de Belgische kust en over welke schelpen je op het strand kan vinden.

Pin for later

2 mei 2020

1 Comment

Wondere Onderwaterwereld: de pieterman

Posted in Life is better at the beach, Scuba diving by

Heidi

Van zodra het zeewater wat warmer wordt, hoor je in de media waarschuwingen voor de strandgangers. Niet alleen voor de kwallen maar ook voor de pieterman. Dit kleine venijnige visje heeft giftige stekels. Ze verstoppen zich in het zand, in ondiep water, en achteloze pootjebaders trappen er per ongeluk op. Zeker bij laagwater is het risico hoger. Toen ik laatst ging garnaalkruien hadden we een paar pietermannen in ons net. Gelukkig hadden we het op tijd gezien want een steek van dit kleine visje doet ongelooflijk veel pijn.

De kleine pieterman

Een pieterman is een baarsachtige. De zandkleurige visjes kunnen 10 tot 18 cm lang worden. Ze komen voor in de Atlantische Oceaan, de Middellandse zee en de Noordzee. Ze houden vooral van wat warmer water. Door de giftige stekels op hun eerste rugvin, mogen ze zich tot een van de giftigste dieren van Europa rekenen. Toch is een steek van de pieterman slechts zelden ook dodelijk voor de mens. Een steek kan wel erg pijnlijk zijn en zelfs weken aanhouden als je de wonde niet snel genoeg behandeld.

De grote pieterman leeft wat dieper in zee. Toen ik zee ging duiken, zag ik wel eens eentje. Vissers kunnen de grote pieterman ook vangen in hun netten. Bij het zeehengelen ving ik ooit eens een pieterman. Gelukkig was de schipper alert en hielp hij me het visje te bevrijden. Pieterman kan ook gegeten worden.

Wat doen bij een steek van de pieterman?

Gestoken door een pieterman? Geen paniek! Spoel de plaats waar je gestoken bent overvloedig met water zodat je zoveel mogelijk van het gif wegspoelt. Zorg dat je de gestoken plek zo snel mogelijk gedurende een 20-tal minuten in zo heet mogelijk water steekt. Let wel op dat je niet verbrandt! Door te verwarmen tot minstens 40°C breekt het giftige eiwit af en vermindert/verdwijnt de pijn. Dit kan eventueel ook door een haardroger op die plek te richten. Reageer je allergisch op de steek en/of zwelt het lichaamsdeel waarin je gestoken bent gigantisch op, dan kan je best een dokter raadplegen.

Je herkent een steek aan de 3 punten, veroorzaakt door de stekels. Een steek van de pieterman kan zo pijnlijk zijn dat je je misselijk voelt. De plek zal al gauw rood zien, brandend aanvoelen en een beetje zwellen. Je kan ook tintelingen voelen. Een pijnstiller zal de pijn verzachten. Tot slot, ben je nog in orde met je tetanusvaccinatie? Die is 10 jaar geldig. In de meeste middelbare scholen wordt dit vaccin nog eens herhaald bij de 16-jarige leerlingen. Tip: zet een reminder in je (digitale) agenda!

Heb jij al eens een pieterman gezien?

Pin for later

25 augustus 2018

Leave a comment

Wondere onderwaterwereld: de platvis

Posted in Scuba diving by

Heidi

Living by the Sea is ook een beetje op ontdekking gaan onderwater. De platvis mag de spits afbijten van deze nieuwe rubriek over de wondere onderwaterwereld!

Als duiker heb je het heerlijke voorrecht om de wondere onderwaterwereld wat beter te leren kennen. 70% van het aardoppervlak bestaat namelijk uit water! Een duiker kan dus meer van onze wereld ontdekken. Ook al mocht ik al regelmatig op tropische plekken gaan duiken, de Oosterschelde en de Noordzee behoren voor mij tot de interessantste duikplekken ter wereld.

Onderwaterleven spotten in het Grevelingenmeer en de Oosterschelde

In tropisch water ben je vrij zeker over wat je te zien zal krijgen. Bij ons vergt het soms wat meer inspanning en interesse. De voldoening als je dan eens wat uitzonderlijks ziet is vele malen groter! Ook bij ons kan het onderwaterleven vrij kleurrijk zijn. Wie goed kijkt, ontdekt heel wat interessant leven. Het vraagt wat oefening. Tijdens de eerste duiken ben je vooral bezig met je duikuitrusting. Eens je je drijfvermogen wat beter onder controle hebt en je ontspannen kan rondkijken zie je plots botervisjes, garnaaltjes en zelfs kreeften! Je moet de diertjes ook ‘leren zien’. Ik heb al snel de voelsprieten van een kreeft gezien. En ook de zeenaaldjes ontsnappen niet aan mijn aandacht. Er is vast ook veel dat ik niet zie.

Oogjes in het zand

Als ik met leerlingen ga duiken en ik hen de oogjes van de platvis in het zand toon, kijken ze me vol verbazing aan. Als ze me een beetje later op hun beurt een platvis aanwijzen, knik ik trots. Die platvis lijkt op het eerste zicht een heel gewone vis: populair in de keuken en vrij kleurloos onderwater. Toch is de platvis een van de bijzonderste vissen die er te vinden is!

Een bericht gedeeld door Heidi (Living by the Sea) (@heidi_vdb) op 13 Apr 2018 om 5:38 (PDT)

De platvis, niet zomaar een vis!

Ik ben gefascineerd door de wondere onderwaterwereld* en, net zoals ik leuke weetjes ook graag met mijn mede-duikers deel, wil ik hier ook af en toe wat meer vertellen over een uniek stukje leven uit de zee. Toen ik enkele maanden geleden een korte video deelde van een platvis en merkte dat de meesten eigenlijk heel weinig weten over deze vis (die al eens in hun bord belandt), leek het me wel leuk om met de platvis te beginnen. (En ik weet het, die foto kan beter. Is een still uit de video hierboven.)

Op zijn zijkant

Platvissen zwemmen kort na hun geboorte gewoon rechtop, net als andere vissen. Het is pas als ze een paar weken oud zijn dat ze op hun zijde gaan liggen en het oog van de onderkant naar de bovenkant verhuist. Ze kijken de rest van hun leven dus een beetje scheel.

Camouflage

De reden waarom het als duiker moeilijk is om platvissen te spotten, is omdat ze zich prima kunnen camoufleren. Ze gaan helemaal op in de omgeving. Ze kunnen zowel hun kleuren als patroon aanpassen. Vaak graven ze zich ook nog wat in waardoor je dus niet veel meer dan de oogjes kan zien.

500 soorten!

Er zijn 500 soorten platvissen. De grootste platvis kan wel 2 meter lang worden! De tong en de schol of pladijs zijn het makkelijkste te herkennen. Een tong heeft een lange, ovalen vorm (doet qua vorm ook echt aan een tong denken). Een schol heeft oranje stippen. Een griet is ronder van vorm en heeft een korte driehoekige staart. Rondom heeft de griet ook een smalle vin. Een tarbot is meer ruitvormig. De bot lijkt er wat op maar zijn staart is wat langer. Een schar lijkt dan weer op een schol maar heeft geen oranje stippen. Eerlijk gezegd ben ik zelf al blij dat ik de tarbot, de tong en de schol er (meestal) foutloos uithaal ;-)

Pin for later

*Disclaimer: ik ben geen wetenschapper maar werkte ooit wel enkele jaren als edutainer en aquarist in een aquarium. Ik doe mijn best om de info zo correct maar ook zo verstaanbaar mogelijk weer te geven.
Suggesties zijn altijd welkom!

13 april 2018

Leave a comment